Pesach en Seder

Het is bijna weer Pesach en velen bereiden zich weer voor op de Sedermaaltijd. Maar waar komt het “Seder” vandaan. In de Bijbelse periode was er helemaal geen Seder. De Thora draagt ​​ons alleen op om het paaslam met ongezuurde brood, met matses en bittere kruiden te eten. En natuurlijk kan het Avondmaal niet los worden gezien van de Pesach omdat het offer van Jeshua, en de instelling van het  vernieuwde verbond, rechtstreeks te maken hebben met de uittocht uit Egypte en de instelling van het Oude Verbond.

In Exodus 12 ver 8 staat : Het vlees (lamsvlees) zullen zij dezelfde nacht eten; zij zullen het eten op het vuur gebraden, met ongezuurde broden (Matses), benevens bittere kruiden.

Ook wordt “Seder” niet genoemd in bronnen uit de Tweede Tempel. Het Seder werd voor het eerst genoemd in de Misjna  (Joodse mondelinge wet, Talmoed), die dateren van kort voor of na de verwoesting van de Tweede Tempel in 70 na Christus. Het woord Seder betekend “orde”. Zo wordt ook de maaltijd in een vaste orde gebruikt, met als het centrum de Sederschotel. De Haggadah is een Joodse tekst die de volgorde van de rituele maaltijd van Pesach, de Seder uiteenzet. Het is een verjoodse versie van een Grieks genre dat ‘symposiumliteratuur’ wordt genoemd.

Siegfried Stein bewees (The Journal of Jewish Studies , 1957) dat veel van de Seder rituelen en literaire vormen ontleend waren aan het Hellenistische (Grieks/Rooms) banket of “symposium”. Het Griekse woord symposium betekent letterlijk ‘samen drinken’. 

Een Symposion kan men vertalen als banket of feestmaal wat een grote publieke maaltijd is, compleet met voorgerechten, hoofdgerechten en nagerechten, je zou suggereren dat het alleen om een uitgelaten drink- en eetfestijn ging, maar voor de oude Grieken was de met elkaar gedeelde gezelligheid, verbonden met de goden en met de bijbehorende rituelen de kern van het symposion. En de Grieken hadden vele vruchtbaarheidsgodinnen, en een ei diende dan als vruchtbaarheids-teken, van nieuw leven. De Romeinen brachten eieren in verband met vruchtbaarheid en wedergeboorte.

De Pesach-Seder en het Grieks-Romeinse symposium hebben veel overeenkomsten met elkaar en hebben er toe geleid dat sommigen geloven dat de Seder eigenlijk slechts een Joodse versie is van een geseculariseerde gebeurtenis. Veel van de Seder vind zijn oorsprong in de tijd van de Misjna, na de verwoesting van de Tempel, voor die tijd aten de Joden gewoon het Pascha lam, de matses en de bittere kruiden en vertelden ze het verhaal van Exodus, de wonderen van God en de grootsheid van de verlossing.

De Misjna, de eerste wetboek van de Joodse wet, is opgesteld omstreeks 200 na Christus, en schrijft hierin een aantal vereisten voor de Pesach Seder. Maar veel van de rituelen die we kennen als de “Seder” bestonden niet.  Onderdelen van de maaltijd zoals de vier of vijf bekers, een bord met een botje, een ei, de kaarsen, de peterselie in het zoute water worden toegevoegd, zijn allemaal van rabbijnse oorsprong. Er was nog een discussie of er vier of vijf bekers geschonken moesten worden. Uit de Talmoed (traktaat Pesachim) blijkt dat de maaltijd met de bekers was ingericht volgens de gewoonte van de Romeinse symposiums.

Toen de rabbijnen het ritueel van de Seder samenstelden, kopieerden ze het symposium om er een Joodse versie van te maken. Het symposium was bedoeld voor de “elite” terwijl  de Joden de Seder tot een leerzame ervaring maakten voor het gehele Joodse volk.

Weinig Joden en Christenen realiseren zich niet dat de Seder/maaltijd een rabbijnse uitvinding is en dat ze dit als een standaard maakten een vaste gewoonte wat zo hoorde. Met andere woorden, de rabbijnen namen een gangbare seculiere wereldse praktijk aan die erg populair was in de gehelleniseerde (Griekse /Roomse)  wereld, en ruimden het een beetje op, verwijderden de onreinheden en het ongename hiervan en gebruikten het bevel om het verhaal van Pesach te vertellen. 

Ik wil deze informatie en waarschuwing hier plaatsen omdat ik het moeilijk vind de dingen die ik hierboven naar voren heb gebracht, ik die niet kan accepteren als Gods Woord en de Heer ons dit niet zo verordend heeft en daarom wil en kan ik het niet zo naleven. De Heer wil juist het zuurdesem uit ons midden doen en is bezig alles te herstellen, en daarom moeten we ook dit onderscheiden, deze leer als het echt uit Hem is en alles aan het Woord toetsen zodat we afstand kunnen doen van alle oude on-Bijbelse tradities die ons overgeleverd zijn.

De Bijbel zegt in 1 Kor. 5:6

Weet gij niet, dat een weinig zuurdeeg het gehele deeg zuur maakt? 7 Doet het oude zuurdeeg weg, opdat gij een vers deeg moogt zijn; gij zijt immers ongezuurd. Want ook ons paaslam is geslacht: Christus. 8 Laten wij derhalve feest vieren, niet met oud zuurdeeg, noch met zuurdeeg van slechtheid en boosheid, maar met het ongezuurde brood van reinheid en waarheid.

JP